• uitvoerende
  
  David Lang, Julia Wolfe en Michael Gordon compositie
  Deborah Artman libretto
  Het Muziek ensemble
  Benjamin Perry Wenzelberg dirigent
  Boris Acket scenograaf
  Johannes Offerhaus kinetische installatie

• Programma

  Shelter: een ervaring van licht, klank en ruimte

  Shelter
  Before I Enter
  Is the Wind
  The Boy Sleeps
  American Home
  Porch
  I Want to Live
  What We Build

  
   

Wat bekent het om een dak boven je hoofd te hebben? Wat als je een schuilplaats vindt of bescherming ervaart? En wat als je dit alles niet hebt? Dit soort vragen waren het uitgangspunt voor de compositie Shelter, een bijzondere samenwerking tussen de componisten David Lang, Julia Wolfe, Michael Gordon en librettist Deborah Artman. Voor de uitvoering van vanavond door Het Muziek maakte Johannes Offerhaus een bewegende installatie van textiel, in het licht gezet en geënsceneerd door Boris Acket.

 

Samenwerking

Waar het in de populaire muziek gebruikelijker is, zijn in de klassieke muziek niet veel componisten die op deze manier samenwerken. Michael Gordon, David Lang en Julia Wolfe werkten – met succes – al vaker samen aan composities, waaronder Lost Objects en The Carbon Copy Building. In een interview omschrijven zij hun samenwerking als iets magisch waar ze plezier aan beleven, omdat ze veel inspiratie halen uit elkaars creatieve input. In 2005 componeerden zij op uitnodiging van het Keulse ensemble musikFabrik en the Brooklyn Academy of Music’s Next Wave Festival Shelter.

 

Shelter

Met de compositie Shelter wilden Lang, Gordon en Wolfe een groot onderwerp aansnijden, waarin iedereen zich kan herkennen, maar dat ook meerdere betekenissen in zich draagt. Shelter kan verwijzen naar iets heel concreets, namelijk letterlijk een huis om in te schuilen. Maar het is ook een metafoor voor een meer ongrijpbaar gevoel van bescherming en veiligheid. Het is een kwetsbaarheid die we allemaal delen: het verlangen naar een plek waar we kunnen ademen, schuilen, verdwijnen of opnieuw beginnen. Geen huis is hetzelfde, maar de behoefte eraan is universeel. Al deze lagen hebben Lang, Wolfe en Gordon samen met librettist Deborah Artman proberen te vangen in de zevendelige compositie Shelter. 

 

Muziek

De muzikale taal van Shelter is dankzij de samenwerking tussen de drie toonaangevende componisten zeer rijk. De muziek beweegt met de verschillende betekenissen van het werk mee: van fluisterend klein en intiem, passend bij een gevoel van veiligheid, tot aan de grootsheid en intensiteit van statige bouwwerken enerzijds of onzekerheid anderzijds. De vorm omschrijven de componisten als een ‘staged oratorium’. Het plaatst de elementen van een oratorium (koor, orkest en vertelling) in een decor. De bezetting van Shelter is wel kleiner dan gebruikelijk in oratoria en bestaat uit slechts drie sopranen met een groot ensemble.

 

Tekst

Artman vond voor het libretto allereerst inspiratie in alle onderdelen waaruit een huis gebouwd wordt. Het vierde deel ‘American Home’ is dan ook een letterlijke opsomming van deze materialen en hun omvang. In het eerste deel ‘Before I Enter’ stelt zij zich voor hoe mensen uit verschillende culturen en landen hun huis binnen stappen. De regels van ‘Is the Wind’ bevatten de drie primaire overwegingen bij het zoeken naar een schuilplaats. Naast de teksten die betekenis geven aan de meer fysieke uitdrukking van het woord ‘shelter’, verhalen andere delen over de emotionele, meer ongrijpbare kanten. ‘The Boy Sleeps’ bevat een fragment uit een langer gedicht, waarin een kind in een draagdoek vredig tegen zijn moeder aan slaapt. Het laatste deel ‘What We Build’, geïnspireerd op de woorden van rabbijn David Freelund, herinnert ons eraan dat het werkelijke gevoel van veiligheid een mysterieuze kracht vanbinnen is. Als we die kracht in onszelf vinden, kunnen we de meest verwoestende stormen doorstaan. 

 

Nieuwe enscenering

Speciaal voor deze uitvoering van Het Muziek creëerde beeldend kunstenaar Johannes Offerhaus een kinetische installatie die letterlijk met het ensemble meebeweegt. Zijn textiele sculptuur (groeiend, krimpend, ademend) is als een lichaam dat ons omsluit en weer loslaat. Een tijdelijk toevluchtsoord dat even vaak beschermt als bevraagt. Zijn werk versterkt de zintuiglijke ervaring waarin ruimte, huid en muziek één worden; waarin beschutting iets is dat ontstaat, verdwijnt en opnieuw gezocht moet worden. De toevoeging van dit ‘levende’ kunstwerk geeft weer een nieuwe betekenis aan Shelter. 

 

 

---

over de musici

Shelter
Libretto door Deborah Artman
Muziek door Michael Gordon, David Lang en Julia Wolfe © 2005
Bron: http://www.deborahartman.com/pages/libretti-text_for_music/ 

 

1. Before I Enter
Before I enter my house
I touch the doorframe
before I enter my house
I bow before I enter my house
I step up high and then bow low
I pat my pockets for my keys
I leave my shoes at the door
I push aside the skin of the door
I adjust my eyes to the dark
I put the keys in a bowl
I kiss my fingers and pat the scroll
I have no key
I have no door
I step up before I enter my house
I climb a ladder
I get down on my knees and crawl
I crouch down
I punch in a code on a key pad
I fix my face
I lift the flap of wool
I lift the flap of sheep skin
I slide a screen to the side
I step around a wall
I push aside the bamboo and palm
I wipe my feet
I take off my shoes
I check the fire before I enter my house
I check under the mat for the only key
I sign my name
I show my eye
I show my fingerprint
I show my hand
I crawl through a tunnel
I take a deep breath
I breathe a sigh of relief
I climb down a hole
I light a candle
I brace myself
I turn on the lights

 

2. Is the Wind

Is the wind at my back?
Do I face the sun?
Can I see my enemy?

 

3. The Boy Sleeps

The boy sleeps

 

4. American Home

concrete - 20 yards

reinforced steel - 1000 feet

lumber - 1000 2 x 10's, 2 x 6's, 2 x 4's

plywood - 500 sheets

nails and screws - 300 lbs

glue - 3 cases

tar paper -18 rolls

windows - 700 square feet of glass

wire - 3 miles

copper pipe - 1 mile

heating system/air-conditioning

sheetrock - 200 sheets

joint compound - 15 5-gallon buckets

paint - 30 gallons

doors - 14

wooden trim - 1 mile, for windows and doors

flooring - 2800 square feet

shingles - 75 bundles

vents - 13 in basement

siding - 4000 square feet

insulation - 50 rolls

stairs -1 set, oak

smoke detectors - 4 or 5

washing machine and dryer

bathrooms

  plumbing fixtures

  electrical fixtures

  2 tubs and a shower

  3 sinks

tile - 200 square feet

oven

refrigerator

microwave

kitchen counter tops

cabinets

sinks and fixtures

one chimney, fireproof

chimney pipe - 30 feet, fireproof

well

septic system

driveway

footing drains - 400 feet

gutters and downspouts - 100 feet

lighting fixtures - 30 (inside & outside)

landscaping

 

5. Porch

Summer evenings and lemonade

A time when the whole town knew each other and said "hello"

 

First came screens against the bugs

Then came glass against the chill

Then came walls against the winter

 

The street became so loud with cars and trucks

Passersby diminished

Inside there is air-conditioning and TV

 

6. I Want to Live

I want to live where you live

 

7. What We Build

No house

No tower

No temple

No castle

 

No dwelling built by human hands is eternal