• uitvoerenden

  Sinfonia Rotterdam 
  Conrad van Alphen dirigent
  Octopus Symfonisch Koor 
  Bart van Reyn koordirigent 
  Edwin Eung Soo Kim viool 
  Zangsolisten i.s.m. International Vocal Competition 
  Esther Kouwenhoven sopraan 
  Deirdre Angenent mezzosopraan 
  Sander de Jong tenor 
  Hans Voschezang bariton 
  i.s.m. stagespelers Codarts en Koninklijk Conservatorium  
  
  

• programma

  Sylvia Maessen (1959) 
  Christmas Carol Suite 
   
  Felix Bartholdy Mendelssohn (1809-1847) 
  Vioolconcert in e-mineur, op. 64 
  I. Allegro molto appassionato 
  II. Andante 
  III. Allegretto non troppo – Allegro molto vivace 
   
  Ludwig van Beethoven (1770-1827) 
  Symfonie nr. 9 in d-mineur, op. 125 
  I. Allegro ma non troppo, un poco maestoso 
  II. Molto vivace 
  III. Adagio molto e cantabile 
  IV. Presto/recitative - Allegro ma non troppo/recitative - Vivace/recitative - Adagio cantabile/recitative - Allegro assai/recitative - Presto/recitative: "O Freunde" - Allegro assai: "Freude, schöner Götterfunken" - Alla marcia - Allegro assai vivace: "Froh, wie seine Sonnen" - Andante maestoso: "Seid umschlungen, Millionen!" - Adagio ma non troppo, ma divoto: "Ihr, stürzt nieder" - Allegro energico, sempre ben marcato: "Freude, schöner Götterfunken" / "Seid umschlungen, Millionen!" - Allegro ma non tanto: "Freude, Tochter aus Elysium!" - Prestissimo: "Seid umschlungen, Millionen!" 
  

Kerstmis staat voor de deur en Sinfonia Rotterdam pakt uit met een wervelend programma voor de feestdagen. Geniet van een feestelijke kerstsuite, een romantisch en bevlogen vioolconcert en een monumentale ode aan de menselijke verbroedering.  
 
Sinfonia Rotterdam trapt dit feestprogramma af met de Christmas Carol Suite van de Nederlandse componist Sylvia Maessen. Deze kerstcompositie is gebaseerd op een selectie van de bekendste kerstnummers. Van It’s Beginning to Look a Lot Like Christmas tot White Christmas en van Hark! The Herald Angels Sings tot Joy to the World, ze passeren allemaal de revue in deze feestelijke suite. Ook hét klassieke kerstwerk, Messiah van Georg Friedrich Händel, komt voorbij. Zo sluit de compositie af met het beroemde Hallelujah uit Händels oratorium.  
 
Dan volgt Mendelssohns Vioolconcert in e-mineur, dat in 1844 in première gaat. Mendelssohn schrijft het werk voor zijn jeugdvriend, violist Ferdinand David. Hij doet zes jaar over het componeren, omdat hij constant aan het twijfelen over de kwaliteit. Het is echter bij première al een doorslaand succes en behoort inmiddels tot de beroemdste en meest uitgevoerde vioolconcerten van de klassieke canon. Bijna elke grote violist heeft het vioolconcert wel eens gespeeld en deze keer is het de beurt aan Edwin Eung Soo Kim.  
Anders dan in Mendelssohns tijd gebruikelijk bij soloconcerten klinkt de viool al helemaal in het begin van de compositie en neemt het orkest daarna deze melodie over. Voorheen was het juist andersom: het orkest speelt een introductie, waar de solist op voortborduurt. Een ander vernieuwend aspect dat Mendelssohn hier invoert is dat de delen in elkaar overvloeien. Zo eindigt het eerste deel weliswaar in een groot akkoord, maar uit dit akkoord speelt direct de fagot verder en begint het langzame tweede deel. Na de dramatiek en virtuositeit van het eerste deel begint dit tweede deel ingetogener, al blijkt na een tijd dat er alsnog wordt toegewerkt naar een orkestrale climax. Deel drie begint dan weer met een overgangsstuk dat nog in het rustige tempo van het tweede deel begint en een beetje klinkt als de melodie van het eerste deel. Dan schrijft Mendelssohn echter opeens levendige fanfaremuziek, gespeeld door de trompetten, en volgt een speelse en over zichzelf heen buitelende solovioolpartij. Terwijl de viool hier minutenlang helemaal los kan gaan, bouwt de muziek op naar een statig einde.   
 
En dan de symfonie die de muziekwereld ingrijpend zou veranderen: de Negende Symfonie van Beethoven. Een paar voorbeelden: de speelduur van een cd is mede vastgelegd op de lengte van deze symfonie en het was deze muziek die in het verenigd Berlijn, net na de val van de Berlijnse Muur, werd gespeeld. Ook geldt de melodie Ode an die Freude uit het vierde deel sinds 1986 als het officiële volkslied van de Europese Unie.  
Voor een werk dat gaat over verbroedering begint de symfonie opvallend duister, met onheilspellende aanzwellende strijkers die resulteren in een luid een agressief thema. Het hele deel is onbestemd en je wordt als luisteraar tussen optimistisme en dreiging geslingerd. Het tweede deel is bijzonder omdat het in Beethovens tijd gebruikelijk is om na een eerste deel een langzaam deel te schrijven. Beethoven heeft hier lak aan en komt met een scherzo. Het begint tegenovergesteld aan het eerste deel met een paar grote symfonische klappen, waarna een melodie juist zacht inzet en in volume opbouwt naar een vreugdevolle en meeslepende melodie. Dit gedeelte is een scherzo, een muzikaal grapje. De ‘grap’ is in dit geval het grote contrast tussen het zwierige begin en het lieflijke middendeel, dat ruw wordt onderbroken om weer terug te keren bij de branie van het begin van dit deel. 
Na de eerste twee vurige delen komt Beethoven dan toch met een rustmoment. Richting het einde bouwt de muziek op naar luide blazers, maar dan keert de rust weer terug. Een stilte voor de vorm, zal snel blijken. Het vierde deel van deze symfonie is waarschijnlijk de reden dat deze symfonie zo beroemd is geworden. Ten eerste is het een soort symfonie binnen een symfonie: al wordt dit deel zonder pauzes gespeeld, je kunt het opdelen in vier delen die dezelfde structuur volgen als de symfonie als geheel. Eerst volgt een soort samenvatting van wat we eerder hebben gehoord, met variaties op materiaal uit de eerste drie delen, steeds onderbroken door duistere klanken. Vervolgens klinkt de bekende melodie van het vierde deel, de melodie die inmiddels al jaren klinkt bij belangrijke gebeurtenissen in de Europese Unie, gevolgd door die terugkerende donkere klanken. Dan gebeurt er iets wat voorheen nog nooit in een symfonie is gebeurd: er wordt gezongen. Eerst klinkt alleen een mannenstem. Hij zingt “O Freunde, nicht diese Töne” (O vrienden, niet deze klanken), alsof hij de duisternis achter zich wil laten. Dan zet een volledig koor in en de stemming wordt hoopvol en verbroederend. De tekst is het gedicht An die Freude van de Duitse dichter Friedrich Schiller, origineel een drinklied uit 1785. Beethoven haalt de verwijzingen naar alcohol en na politiek uit de tekst en laat het juist gaan over broederschap. Hij maakt de melodie expres eenvoudig, zodat deze door iedereen mee te zingen kan zijn en de boodschap bij iedereen zal beklijven. Deze symfonie, een ode aan de menselijke verbondenheid, is een muzikaal momument voor alle tijden. 

over de musici